ARAÇ DEĞER KAYBI NEDİR?
Değer kaybı, trafik kazaları sonrası aracın değerinde meydana gelen azalma olarak ifade edilmektedir. Araç değer kaybı ise kazaya karışan ve bu kaza sebebiyle onarım gören araçların, ikinci el piyasa değerinde meydana gelen maddi kaybın düşmesidir. Kaza sonucu hasar gören araç, çok iyi onarılmış olsa dahi, araçta güncel değer kaybı meydana gelecektir. Bunun temel sebebi, kazaların , tramer kaydının yapılmasıdır. Tramer kaydı olan ve kaza sonrası işlem gören araçların ikinci el değerleri düşmektedir.
Kanunlarımızda araç değer kaybına ilişkin bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Ancak;
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 91. maddesindeyer alan;
“Zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamındaki tazminatlar bu kanun ve bu kanun çerçevesinde hazırlanan genel şartlarda öngörülen usul ve esaslara tabidir. Söz konusu tazminatlar ve manevi tazminata ilişkin olarak bu kanun ve genel şartlarda düzenlenmeyen hususlar hakkında 11.01.2011 tarihli ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun haksız fiillere ilişkin hükümleri uygulanır.” Düzenlemesine göre haksız fiil hükümlerinin uygulanması söz konusu olacaktır.
Olası bir kaza sonrasında araçta değer kaybı oluşup oluşmadığı veya oluşan değer kaybının miktarının hesaplanması etkili olan bazı hususlar söz konusudur. Bunlar
; aracın markası, modeli, kaza tarihindeki yaşı, kilometresi, hasar geçmişi ve niteliği gibi hususlara bağlı olarak değişiklik gösterebilir.
Hesaplanacak araç değer kaybı ise ; yukarıda bahsettiğimiz hususlar göz önüne alınarak, aracın hasarsız hâliyle ve kaza tarihi itibariyle serbest piyasadaki ikinci el piyasa rayiç değeri ile aracın hasarı onarıldıktan sonraki durumuna göre serbest piyasadaki ikinci el piyasa değeri arasındaki farkın tespit edilmesiyle bulunur.
Trafik kazası sebebiyle değer kaybı oluşması halinde meydana gelen kazada kusurlu olan tarafın trafik sigortası, hem kaza dolayısıyla meydana gelen hasarı ve zararı karşılamakla, hem de doğrudan zarar olarak kabul gören değer kaybını telafi etmekle yükümlüdür
. Ticaret Kanunu madde 1409/1 gereğince;
‘’Sigortacı, sözleşmede öngörülen rizikonun gerçekleşmesinden doğan zarardan veya bedelden sorumludur.’’ Ve
Karayolları Trafik Kanunu madde 90 gereğince ; “
aracın bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olur.”şeklinde düzenlemeler mevcuttur.
Meydana gelen kaza sonrasında karşı tarafın sigortasından ya da karşı tarafın kendisinden değer kaybı talep edebilmek için iki önemli şart söz konusudur. Bunlardan ilki; araç değer kaybı başvurusunda bulunacak kişinin yüzde yüz kusurlu olmaması gerekiyor. Son olarak da ; değer kaybı başvurusu yapılacak aracın pert olmaması gerekiyor.
Karayolları Trafik Kanunu madde 97 hükmünce
;
‘’ Zarar görenin, zorunlu mali sorumluluk sigortasında öngörülen sınırlar içinde dava yoluna gitmeden önce ilgili sigorta kuruluşuna yazılı başvuruda bulunması gerekir. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.’’
Bu hüküm doğrultusunda; oluşan araç değer kaybına ilişkin , öncelikle kazada kusurlu olan araç sürücüsünün zorunlu trafik sigortasına başvuru yapılması gereklidir. Sigorta şirketine başvuru zorunludur. Sigorta kuruluşunun başvuru tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde başvuruyu yazılı olarak cevaplamaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması hâlinde, zarar gören dava açabilir veya 5684 sayılı Kanun çerçevesinde tahkime başvurabilir.” Karayolları Trafik Kanunu’nun ilgili maddesi gereğince başvurular sigorta şirketine karşı yazılı şekilde iletilmelidir.
Araç Değer Kaybında Zamanaşımı
Araç değer kaybı Borçlar Kanunu madde 49 da düzenlenen haksız fiilden kaynaklanan zararın tazmini hükümleri uyarınca talep edilebilecektir. Değer kaybında haksız fiilden kaynaklı zararın tazmini hükümleri uyguladığından haksız fiilden kaynaklanan taleplere ilişkin zamanaşımı süresini düzenleyen
Borçlar Kanunu madde 72’ye ;
“Tazminat istemi, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yılın ve her hâlde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yılın geçmesiyle zamanaşımına uğrar. Ancak, tazminat ceza kanunlarının daha uzun bir zamanaşımı öngördüğü cezayı gerektiren bir fiilden doğmuşsa, bu zamanaşımı uygulanır.” hükmü uyarınca araç değer kaybı tazminat davası kazanın öğrenildiği tarihten itibaren 2 yıl, her halde 10 yıl içerisinde açılmalıdır, aksi halde zamanaşımına uğrayacaktır. (Yargıtay 17.HD. 2016/1740 E. 2016/5632 K.)
Araç Değer Kaybında Dava Yoluna Gidilmesi
Araç değer kaybı dava yolu ile de talep edilebilir. Araç değer kaybı Borçlar Kanunu’ndaki haksız fiilden kaynaklanmaktadır. Dava yolu ile talep edilebilmesi için öncelikle ilgili sigorta şirketine başvuru yapılması gerekir. Araç değer kaybında tarafların tacir veya tüketici olması halinde farklı bir süreç söz konusu olacaktır.
Haksız fiilden kaynaklanan söz konusu bu tazminat davalarında görevli mahkeme, asliye hukuk mahkemesidir. Ancak dava sigorta şirketine karşı açılacaksa görevli mahkeme Ticaret Kanunu madde 4 gereği Asliye Ticaret Mahkemeleridir. Tazminat davası araç sürücüsü veya araç sahibine açılacaksa ve bu kişiler de tacir değilse davanın Asliye Hukuk Mahkemesinde açılması gerekir.( durum sigorta şirketinin hasım gösterilmemesi halinde söz konusu olacaktır.)
''SAYGILARIMIZLA CAPİTAL HUKUK''
